Een integraal gezondheidsplan ter preventie van hart- en vaatziekten in de Stevenshof: een inventariserend onderzoek

Stevenshof

De Stevenshof in Leiden is één van de drie wijken die participeren in het project Wijzer in de Wijk.

Doel van Wijzer in de Wijk is het gezamenlijk realiseren van een integrale wijkgerichte gezondheidsaanpak die effectief is in het terugdringen van gezondheidsachterstanden. Bij voorkeur worden erkende interventies ingezet zoals uit de database loketgezondleven.nl of databank Effectieve sociale interventies Movisie.

Deze interventies zijn getoetst op kwaliteit, effectiviteit en uitvoerbaarheid, maar met name dit laatste punt vereist aandacht. De ervaring leert dat er altijd lokale aanpassingen nodig zijn. Daarbij is het van belang dat de werkzaamheid van de interventie (werkzame elementen) behouden blijft.

In de Stevenshof staat de ouder wordende, vergrijzende bevolking centraal. Voor dit onderzoek is gekozen om te focussen op het verlagen van risico op hart- en vaatziekten te verlagen door verbetering van de leefstijl (beweging en voeding) van de ouder wordende bevolking.

Het onderzoek richt zich op het selecteren van interventies op de gekozen gezondheidsdoelen en het aanpassen van deze interventies aan de lokale context.

De vraag die centraal staat in het onderzoek is:

• Welke interventies en activiteiten, die aansluiten bij een integrale wijkaanpak, kunnen bijdragen aan de preventie van hart- en vaatziekten door het verhogen van fysieke activiteit en het verlagen van overgewicht in de pre-pensioen populatie van de Stevenshof, Leiden?

Een documentenanalyse is uitgevoerd om interventies en activiteiten te selecteren die zich richten op het verhogen van fysieke activiteit en het verlagen van overgewicht en passen in een wijkgerichte integrale wijkaanpak.

Hierbij is het RIVM model gebruikt voor integrale wijk aanpak met de volgende 4 pijlers:

1. Informatie en educatie
2. Signalering, advies en ondersteuning
3. Fysieke en sociale omgeving
4. Wet- en regelgeving

Semi-gestructureerde interviews zijn uitgevoerd met zes professionals met expertise over de geselecteerde interventies en de doelgroep in de Stevenshof. De topic lijst is gebaseerd op de elementen die van belang zijn om interventies ook voor lage SES groepen werkzaam te maken.

April - Juli 2019

In opdracht van de AWPG NZH heeft een student (Anne Meerveld) een afstudeeropdracht uitgevoerd voor de Masterstudie Vitality and Ageing aan het LUMC. Bij de begeleiding en formulering van de onderzoeksvraag waren betrokken:

• Addi van Bergen, coördinator van de AWPG NZH en senior onderzoeker GGD Hollands Midden
• Suzan van der Pas, lector Sociale innovatie en Ondernemerschap, Hogeschool Leiden
• Inge van Dommelen, adviseur sport en gezondheid, Gemeente Leiden

Zes interventies werden geselecteerd:

1. Vitality Club,
2. Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI),
3. Lekker in je Lijf,
4. Welzijn op Recept,
5. The Box en
6. Benefit Programma.

Vier van de zes interventies zijn erkende interventies. Uit de interviews bleek dat geen van de interventies perfect toepasbaar is op de pre-pensioen bevolking van de Stevenshof met een verhoogd risico op HVZ en er worden aanbevelingen gedaan voor mogelijke aanpassingen met betrekking tot communicatie, beheer en het implementatieproces om de toegang voor mensen met een lagere sociaal-economische status te verbeteren. In de interviews worden ook suggesties gedaan voor aanvullende activiteiten zoals Buurtgym, kookworkshops, FoodFirst Network en ‘The right to Challenge’.

Een integraal gezondheidsplan ter preventie van hart- en vaatziekten in de pre-pensioen bevolking van de Stevenshof (powerpoint)

Het inventariserende onderzoek in de Stevenshof in Leiden heeft geleid tot een lijst van zes interventies op drie van de vier pijlers van de integrale wijk aanpak. Alleen op de pijler Wet- en regelgeving zijn geen interventies gevonden. De geselecteerde interventies kunnen een positieve bijdrage leveren aan de preventie van HVZ bij de pre-pensioen bevolking van de Stevenshof. Om de toegang voor mensen met een lagere sociaal-economische status te verbeteren zijn aanpassingen gewenst. Concrete aanbevelingen konden niet gegeven worden omdat de beoogde doelgroep - lage SES inwoners in de pre-pensioen leeftijd met een hoog risico op HVZ - nog onvoldoende in beeld is gebracht.