Lyme als beroepsziekte

Nederlands onderzoek toont aan dat tuinders en boswachters een reëel hoger risico hebben om tijdens hun werk tekenbeten te krijgen, respectievelijk 32% en 81% zijn ooit gebeten tijdens het werk. Lyme komt ook relatief vaak voor bij groenwerkers, maar er zijn geen cijfers bekend.

Voor deze beroepsgroepen die in de natuur werken, is lyme een beroepsziekte, die door preventieve maatregelen kan worden voorkomen.

Een uitdaging daarbij is het opleidingsniveau en begripsvermogen van veel groenwerkers; vaak zijn het medewerkers die in een beschutte omgeving werken.

De huidige informatie over teken, de ziekte van Lyme en de preventie van de ziekte van Lyme is niet gericht op laag geletterde mensen.

Doel  van dit onderzoek is om te na te gaan welke maatregelen groenwerkers zelf kunnen nemen om hun risico te minimaliseren, en waar de focus bij het ontwikkelen van informatie over tekenbeten en de ziekte van Lyme voor deze doelgroep moet liggen. 

Voor het implementeren van effectieve preventieve maatregelen moeten drie vragen beantwoord worden:

1. welke risicofactoren bepalen de kans op besmetting,
2. welke preventieve maatregelen zijn mogelijk en
3. hoe kunnen we groenwerkers bewegen tot het nemen van die preventieve maatregelen?

Dit onderzoek richt zich op de eerste twee vragen, de derde vraag (effectieve voorlichting) wordt beantwoord en geïmplementeerd door de Universiteit Twente.

Twee studenten van het Athena instituut van de Vrije Universiteit Amsterdam hebben zich beziggehouden met Lymepreventie voor werknemers.

Eerst zijn alle gemeenten in de regio gebeld om inzicht te krijgen hoeveel en welke personen er (theoretisch) een verhoogd risico lopen op Lyme via het werk, en wat er door de werkgevers gedaan wordt aan Lymepreventie.

Daarnaast is een literatuurstudie uitgevoerd naar determinanten en risicofactoren en vervolgens is er een vragenlijst uitgezet onder medewerkers van vier werkbedrijven. Er is gevraagd naar risico’s in het verleden, kennis en attitude en gedrag na een tekenbeet.

Ook zijn groepsgesprekken gevoerd met medewerkers om te achterhalen waar ze welke informatie zouden willen ontvangen.

De onderzoeksperiode liep van 2011-2012.

LUMC, Jim van Steenbergen, arts infectieziektebestrijding, contactpersoon
GGD Zuid-Holland West
Vrije Universiteit Amsterdam

163 personen van vier werkbedrijven hebben de vragenlijst ingevuld (respons van 48,7%). 13,1 % van de respondenten was ooit gedurende het werk gebeten door een teek.

In de praktijk blijken het dragen van sokken over de broekspijpen en het gebruiken van beschermende spray op de kleding de meest relevante determinanten voor het al dan niet gebeten worden door teken. Medewerkers die een van deze maatregelen of beide maatregelen achterwege laten, hebben significant vaker tekenbeten.

Op basis van deze gegevens heeft de Universiteit Twente voorlichtingsmateriaal ontwikkeld met deze twee preventieve maatregelen als thema, specifiek gericht op de doelgroep.

Folder ‘Teken en de ziekte van Lyme’ (PDF)
Risk of tick bites among landscape maintenance workers (PDF)

13,1 % van de groenwerkers was ooit gedurende het werk gebeten door een teek. Het niet dragen van sokken over de broekspijpen en geen beschermende spray op de kleding gebruiken, waren de belangrijkste risicofactoren voor een tekenbeet. Deze risicofactoren zijn opgenomen in een folder ontwikkeld door de Universiteit Twente speciaal voor deze doelgroep.

BESCHERMEN

Draag je beschermende werkkleding.

• Draag een lange broek en lange mouwen op plekken waar teken kunnen zijn
• Draag sokken over je broek op plekken waar teken kunnen zijn