Veranderingen in voedselzekerheid en eetgedrag sinds COVID-19 crisis

Webredactie 2021, Homepage

De COVID-19-crisis leidt tot financiële onzekerheid bij veel mensen en ook tot veranderingen in de beschikbaarheid van voedsel.

Laura van der Velde onderzocht in samenwerking met Mattijs Numans en Jessica Kiefte de veranderingen in ervaren voedselzekerheid en eetgewoonten in Nederland sinds de COVID-19 uitbraak.

Meer dan 1000 volwassenen in Nederland met een relatief lage sociaaleconomische positie deden mee aan een online vragenlijstonderzoek. In juli werden de resultaten gepubliceerd in het Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen (TSG) onder de titel “Veranderingen in ervaren voedselzekerheid en eetgedrag in Nederland sinds de COVID-19-uitbraak”.

Groente en fruit is héél duur. Dus is maar een voorbeeld: dan eet ik een halve banaan. Want dan heb ik twee dagen iets.

Fysieke en economische toegang

Onder voedselzekerheid wordt verstaan de fysieke en economische toegang tot voldoende, veilig en voedzaam eten. Over het algemeen is in Nederland voldoende voeding beschikbaar, maar de economische toegang tot gezonde voeding is bij gezinnen met een verminderde voedselzekerheid vaak beperkt. Voedselzekerheid werd in het onderzoek gemeten met de veelgebruikte en gevalideerde 6‑item USDA Household Food Security Survey Module.

Afbeelding: Status van voedselzekerheid vóór en sinds de COVID-19 crisis

Ervaren voedselzekerheid verslechterd

Van de deelnemers rapporteerde 11,5% een verminderde voedselzekerheid vóór de COVID-19-crisis en 13,8% een verminderde voedselzekerheid sinds de uitbraak van COVID-19 (p < 0,001). Een verslechtering van de voedselzekerheid werd vooral gezien bij deelnemers die al een verminderde voedselzekerheid hadden: 25% van marginaal naar (zeer)laag en 19% van laag naar zeer laag.

Door geen werk meer te hebben, en geen inkomen elke maand heb ik wel eens geen eten gekocht! Dit was geen luiheid, maar gewoon niet voldoende geld beschikbaar.

Opvallend was dat ook een deel van de deelnemers aangaf dat juist sinds het begin van de COVID-19-crisis een verandering had plaatsgevonden van een marginale of lage voedselzekerheid naar een hoge voedselzekerheid (respectievelijk 20% en 26%) bijvoorbeeld door hulp van familie.

Ik woon weer thuis, waardoor ik mee kan eten met mijn ouders als ik zelf geen geld heb.

Eetpatroon minder gezond sinds de COVID-19 crisis

Ongeveer een vijfde van de deelnemers gaf aan dat het eetpatroon sinds de COVID-19-crisis was veranderd. Van de deelnemers met een verminderde voedselzekerheid rapporteerde meer dan de helft een veranderd eetpatroon. Zij gaven aan sinds de COVID-19 crisis minder gezond te eten en minder groente en fruit.

Eet veel minder, fruit koop ik niet meer en groenten bijna ook niet […]

Mogelijkheden om gezonder te eten

Deelnemers werd gevraagd aan te geven welke mogelijkheden het meest zouden helpen om een gezonder eetpatroon te bereiken. Een goedkoper voedselaanbod van gezonde producten en over meer geld beschikken werden het vaakst als opties voor een gezonder eetpatroon.

De gezonde dingen zijn duurder dan ongezonde dingen en dan pak je toch sneller de ongezonde dingen.

Meer onderzoek naar voedsel(on)zekerheid

Dit onderzoek maakt deel uit van een breder onderzoek naar voedselzekerheid. Eind vorig jaar verscheen een interessante publicatie in Public Health Nutrition: “The interplay between fast-food outlet exposure, household food insecurity and diet quality in disadvantaged districts”. Deze cross-sectionele studie in zes Haagse achterstandswijken laat zien dat de relatie tussen voedselonzekerheid en een ongunstig eetpatroon wordt gemodereerd door de nabijheid van fastfood restaurants. De toenemende aanwezigheid van fastfood winkels in lage SES buurten is daarmee een punt van aandacht.

Meer lezen