Op 13 maart 2018 is de ‘Handreiking Sociaal Makelaar, de verbinder tussen zorg, welzijn en wijkinitiatief’ gepresenteerd. Dit is een praktische handreiking voor gemeenten en professionals in het sociaal domein, gebaseerd op bijna anderhalf jaar onderzoek.
In de Handreiking maken de gemeente Gouda, Sociaal Team Gouda, TNO en GGD Hollands Midden inzichtelijk op welke wijze de functie van sociaal makelaar een toegevoegde waarde heeft in het Sociaal Domein.
Binnen de drie sociale teams in Gouda zijn Sociaal Makelaars werkzaam. Zij hebben tot taak vraag en aanbod in de wijk met elkaar te verbinden. Het gaat daarbij om het ondersteunen van burgerinitiatieven en om behoeften van kwetsbare burgers op het aanbod van zorg en welzijn in de wijken af te stemmen. Versterking van de eigen kracht van kwetsbare burgers staat daarbij centraal.
Functie Sociaal Makelaar
De functie van sociaal Makelaar is relatief nieuw. In het onderzoek getiteld “The Social Connector as linkage between care, welfare and active citizenship” hebben TNO, het Sociaal Team Gouda, de Gemeente Gouda, Coöperatie Voortouw (de uitvoeringsorganisatie in het sociaal domein) en de GGD-Hollands Midden, de ontwikkeling van de functie ‘sociaal makelaar’ onderzocht.
Dit onderzoek betrof een zogenaamd ‘Participatief Actie-onderzoek’, onderzoek dat is gericht op het verkrijgen van praktische kennis om daarmee individueel en/of collectief handelen te verbeteren, te vernieuwen of te veranderen. In deze vorm van kwalitatief onderzoek staat leren van en in de praktijk in een cyclisch proces van observeren, reflecteren, verbeteren/veranderen en toepassen centraal.
Het onderzoek is uitgevoerd onder de vlag van de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Noordelijk Zuid-Holland met een onderzoekssubsidie van ZonMw.
De Gezonde Wijk
Actief inwonerschap en burgerparticipatie maken in Nederland een opmars. Enerzijds dwingen bezuinigingen en verschoven verantwoordelijkheden binnen het sociaal domein in gemeenten tot meer zelfredzaamheid van buurtbewoners. Anderzijds nemen lokaal georganiseerde netwerken en gemeenschappen steeds vaker zelf het heft in handen. Buurtinitiatieven poppen als paddenstoelen uit de grond.
Passend bij de nieuwe betekenis van gezondheid zoeken veel gemeenten naar manieren om participatie en zelfredzaamheid van inwoners te vergroten. Gezondheid is daarmee zowel een thema voor kwetsbare groepen die door beperkingen niet goed mee kunnen doen in de samenleving, maar ook (juist!) voor de redzame burger en diens vermogen om actief bij te dragen aan de leefbaarheid en inclusiviteit van de wijk.
Veel gemeenten worstelen echter met de manier waarop ze dit in het sociaal domein het beste vorm kunnen geven. De inzet van een sociaal makelaar in het sociaal team zoals in Gouda biedt een potentieel kansrijke aanpak voor het verbinden van zorg, welzijn en wijkinitiatief. Een aanpak die mogelijk ook interessant is voor andere (middelgrote) gemeenten.