Onlangs verscheen in het Nederlands Tijdschrift van Geneeskunde een artikel van Michelle Brust, Mattijs Numans en Jessica Kiefte van het LUMC en Winnie Gebhardt van de Universiteit Leiden onder de titel ‘Teachable moments’. Het juiste moment voor leefstijlverandering.
Weinig tijd voor leefstijladviezen
Zorgverleners adviseren patiënten relatief weinig om hun leefstijl te verbeteren, omdat ze te weinig tijd hebben voor deze adviezen of twijfelen aan de effectiviteit ervan. Toch kunnen zorgprofessionals grote invloed hebben op het gedrag van hun patiënten door op het juiste moment de leefstijl van de patiënt te bespreken.
Teachable moments zijn volgens Kiefte-de Jong momenten in het leven “waarop je meer open staat voor gedragsverandering. Dit hangt vaak samen met belangrijke levensgebeurtenissen, zoals een ziektediagnose, de geboorte van een kind of pensionering. Eigenlijk zijn het transitiemomenten. Ze hoeven niet altijd gelinkt te zijn aan ziekte of gezondheid”.
Het artikel beschrijft hoe zorgverleners deze potentiële teachable moments kunnen herkennen en benutten. De onderzoekers introduceren daarvoor het Teachable moments model. Dit model is gebaseerd op empirisch onderzoek naar stoppen met roken naar aanleiding van belangrijke levensgebeurtenissen.
Het model laat zien dat een levensgebeurtenis of gezondheidsevent een effectief teachable moment wordt voor een individu wanneer die leidt tot:
- een verhoogde risicoperceptie,
- een emotioneel-affectieve reactie op de gebeurtenis en
- een herziening van iemands zelfbeeld, identiteit of sociale rol.
In een voorbeeld van een gesprek tussen een huisarts en een patiënt naar aanleiding van een verhoogde concentratie LDL-cholesterol in het bloed, worden handvaten gegeven hoe dit model in de praktijk gebruikt kan worden.
De resultaten van onderzoeken naar leefstijlinterventies tijdens potentiële teachable moments, bijvoorbeeld stoppen met roken interventies bij zwangere vrouwen, zijn veelbelovend.
Meer lezen?
Artikel NTvG: ‘Teachable moments’. Het juiste moment voor leefstijlverandering.
Onderzoek Campus Den Haag: TEACHLIFE